Met 95 theologische stellingen ontketende Luther in 1517 een kerkelijke, theologische en maatschappelijke revolutie die haar weerga niet kende. Onder de naam ‘godsdienstgesprekken’ werden in de decennia erna vele hete hangijzers door theologen van allerlei overtuigingen bediscussieerd. Het publieke debat was naast boeken, strijdschriften en politiek een belangrijk middel voor onderlinge bestrijding en meningsvorming.
In de 21e eeuw is de situatie niet anders dan 500 jaar geleden. De diversiteit onder protestanten en rooms-katholieken is groter dan ooit maar soms lijken uitersten elkaar weer te kunnen gaan raken. Niet alleen spelen er weer volop hete hangijzers in de kerken, ook de samenleving heeft last van ‘religiestress’. Hebben kerk en samenleving elkaar nog iets te vertellen? Wat doet er zó toe in de 21e eeuw dat een godsdienstgesprek op hoog niveau niet mag ontbreken? Het symposium voorafgaand aan de Nacht van de Theologie belicht diverse aspecten van de diversiteit en de hete hangijzers en begint om 17.00 uur.
Programma
Welkom
Lezing: De traditie moet steeds van zichzelf bevrijd, bevrijdingstheologie van witte mensen door Janneke Stegeman (Theoloog des Vaderlands)
Debat 1
Stelling: Relax! Je bent goed zoals je bent en God houdt van ons allemaal…
Debaters: Maarten Wisse (PThU) vs. Frank Bosman (FKT)
Debat 2
Stelling: Het doet er niet toe of God bestaat – wat we kunnen leren van atheïsten
Debaters: Dennis Vanden Auweele (RUG) vs Bernhard Reitsma (CHE/VU)
Lezing: Wij zijn tot gesprek geboren, ruimte en grens van godsdienstgesprekken toen en nu door Herman Selderhuis (TUA)
Pauze
Debat 3
Stelling: Vele wegen leiden naar een westerse Jezus
Debaters: Samuel C. Lee (Foundation University) vs. Mechteld Jansen (PThU)
Debat 4
Stelling: Geweld hoort bij religie, óók in het christendom
Debaters: Joke van Saane (VU) vs Koert van Bekkum (TUK)
Lezing: Van flirten naar huwelijk? De toekomst van Rome en Reformatie door Almatine Leene (Viaa)
Afsluiting
Debaters en sprekers
Dr. Dennis Vanden Auweele is universitair docent godsdienstfilosofie aan RU Groningen en postdoctoraal onderzoeker FWO aan KU Leuven. Hij is in het bijzonder geïnteresseerd in de verhouding tussen rede en geloof, maar misschien nog meer in de verhouding ongeloof en religie. Hij werkt op dit ogenblik aan een manuscript over religie en atheïsme vanuit een filosofisch perspectief, voorlopig getiteld Over God, atheïsme en andere misverstanden.
Dr. Koert van Bekkum is universitair docent en onderzoeker Oude Testament aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij publiceerde onder andere over de historiografie van oud-Israël, hermeneutiek en oudtestamentische godsbeelden.
Dr. Frank Bosman is verbonden aan de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg en als cultuurtheoloog een bekend opiniemaker en essayist op het gebied van religie, moderne cultuur en media. In 2011 werd Frank Bosman tijdens de eerste Nacht van de Theologie uitgeroepen tot Theoloog van het jaar.
Prof. dr. Mechteld Jansen is hoogleraar Missiologie en rector aan de Protestantse Theologische Universiteit (Amsterdam en Groningen). Haar belangrijkste onderzoeks-interesses liggen op het gebied van missie en migratie, nieuwe concepten van migratie in de context van secularisatie en spiritualiteit, wereldchristendom, nieuwe grenzen en postkoloniale studies.
Dr. Samuel Lee is de oprichter en rector van Foundation University in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in het christendom in Japan en promoveerde aan de VU op het onderzoek The Japanese and Christianity. Ook werkt hij als pastor onder migranten en vluchtelingen in Amsterdam en is hij lid van de stuurgroep van de Nationale Synode, coördinator van het postgraduate programma voor migranten voorgangers van SKIN (Samen Kerk in Nederland) en VU Amsterdam.
Dr. Almatine Leene is predikant in de NG kerk Stellenbosch (Zuid-Afrika), onderzoeker aan de universiteit van Stellenbosch en docent dogmatiek aan de Viaa Hogeschool Zwolle. Recent redigeerde zij de bundel Flirten met Rome. Protestanten naderen katholieken. Hierin vroeg zij negen bekende en deskundige schrijvers uit de traditie van de reformatie hoe zij staan tegenover de trend dat protestanten ‘flirten’ met de katholieke traditie. Ze is dit jaar genomineerd voor de titel Theoloog des Vaderlands.
Prof. dr. Bernhard Reitsma is bijzonder hoogleraar Kerk in de context van de islam aan de VU Amsterdam en lector Diversiteit en Professionaliteit aan de Christelijke Hogeschool Ede. Recent verscheen bij uitgeverij Boekencentrum zijn boek Kwetsbare Liefde: de kerk, de islam en de drie-enige God. Hij woonde en werkte meerdere jaren in het Midden-Oosten.
Prof. dr. Joke van Saane is als godsdienstpsycholoog verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij verbindt inzichten uit de sociale wetenschappen met de wereld van religie en spiritualiteit. In verschillende media wordt zij regelmatig om commentaar gevraagd bij opvallende religieuze fenomenen in de samenleving. Van Saane publiceerde onder andere Religie is zo gek nog niet, waarin zij de psychologische kant van religie beschrijft en onder meer ingaat op de relatie tussen religie en geweld. Ook ontwierp zij een veelgebruikt model om de geloofwaardigheid van bekeringsverhalen van bijvoorbeeld moslims tot het christendom te toetsen.
Prof. dr. Herman Selderhuis is gespecialiseerd in de Reformatie en directeur van Refo500. Bovendien is hij hoogleraar Kerkgeschiedenis en Kerkrecht en rector aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn. Eerder was hij christelijk gereformeerd predikant in Hengelo en Zwolle. Selderhuis schreef en redigeerde tal van boeken en artikelen over thema’s uit de Reformatie. Over de hervormers Luther en Calvijn schreef hij de biografieën Luther. Een mens zoekt God en Calvijn. Een mens dient God.
Dr. Janneke Stegeman is oudtestamenticus en werd in 2016 verkozen tot Theoloog des Vaderlands. Ze is o.a. verbonden aan De Nieuwe Liefde en Nieuwe Liefde Leerhuis. Ook is ze een van de oprichters van het Genootschap voor Onbetamelijke Theologie (GeNOT). In 2017 verscheen van haar hand het boek Heb je hem weer. 24 preken voor sceptici en andere gelovigen.
Prof. dr. Maarten Wisse is hoogleraar Dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit. In diverse publicaties waarschuwde hij voor het universalisme in de moderne theologie, dat ervan uitgaat dat iedereen gered wordt. De consequentie van deze gedachte zou zijn dat het niet meer uitmaakt hoe je leeft en wat je gelooft.
